3. Programma Bedrijvigheid

We zetten in versterking van de brede welvaart in Amersfoort. We juichen duurzaam, slim en circulair ondernemerschap toe. Onze ambitie om het innovatie ecosysteem Earth Valley voor een slimme gezonde leefomgeving verder uit te bouwen is in lijn met de regioprofilering “Utrecht, Heart of Health”. Wij willen de ruimtevraag voor werken zoveel mogelijk binnen de bestaande stad faciliteren door te intensiveren. Waar mogelijk mengen we wonen en werken en gaan we leegstand tegen. Bij de invulling van werklocaties kijken we naast duurzaamheid naar ruimtelijke kwaliteit en de bijdrage aan werkgelegenheid om het aantal banen mee te laten groeien met de stad.

1.   Wij benutten ons netwerk om met innovatieve bedrijven en instellingen te werken aan oplossingen voor grote maatschappelijke uitdagingen.
2.   Wij geven uitwerking aan het omgevingsprogramma Werklocaties, dat in februari 2025 is vastgesteld. Dit thematische programma is de leidraad voor de komende jaren om het juiste bedrijf op de juiste plek te krijgen. Ruimte voor economie is hierbij het hoofddoel.
3.   Wij werken aan het verkleinen van de mismatch op de arbeidsmarkt. Waar mogelijk creëren we banen in toekomstbestendige sectoren. Dit doen wij als uitwerking van het in 2024 vastgestelde programma ‘werken en leren doen we samen’.
4.   Met de Regionale Ontwikkelingsmaatschappij (ROM) worden de regionale innovatie-ecosystemen Earth Valley, Life Sciences & Health en New Digital Society verder verstevigd in publiek private samenwerkingen. Er worden bijvoorbeeld diverse Earth Valley Cafés georganiseerd waar kennisdelen en verbinding centraal staat.
5.   Met ondernemers werken we aan een circulaire en toekomstbestendige economie, onder meer via praktische ondersteuning, het verbinden met regionale netwerken en subsidies.
6.   In samenwerking met Citymarketing Amersfoort en Marketingcoöperatie Regio Utrecht zetten we in op het aantrekken van duurzaam toeristisch-recreatief bezoek aan de stad (via OV, wandelen en fietsen).

Aantal banen per 1000 inwoners van 15 t/m 64 jaar (woonwerkbalans)

De gegevens over 2025 zijn nog niet beschikbaar.
Amersfoort streeft naar een balans tussen wonen en werken. We meten het vanaf 2016 via de landelijk verplicht gestelde indicator "aantal banen (vanaf 1 uur per week) per 1000 inwoners van 15 t/m 64 jaar". Deze indicator laat ons zien of de economische ontwikkeling de bevolkingsontwikkeling voldoende bijhoudt. We streven naar een woon-werkbalans van minimaal 850 banen van 1 uur of meer per week per 1.000 inwoners van 15-64. Zie ook Dashboard economie en arbeidsmarkt op www.amersfoortincijfers.nl.

De indicator “aantal banen per 1.000 inwoners van 15-64 jaar” laat een positieve ontwikkeling zien, maar dit beeld behoeft nuancering. De recente groei komt vooral door eenmanszaken. Dit kan weer dalen door nieuwe wetgeving voor zzp'ers. Daarnaast groeit de potentiële beroepsbevolking (15-75 jaar) sneller dan het aantal banen binnen de 15-64 jarigen, door vergrijzing. Wanneer we kijken naar de beroepsbevolking tot 75 jaar is de huidige woonwerkbalans ongeveer 800 banen op 1.000 inwoners. De beschikbaarheid van bedrijfsruimte neemt af blijkt uit vastgoedcijfers, wat de werkgelegenheidsontwikkeling kan beperken.

Werken binnen de grenzen van onze planeet is een belangrijke opdracht die wij onszelf stellen. We willen toe naar een samenleving waarin we zo weinig mogelijk afval creëren en grondstoffen goed (her)gebruiken. Deze transitie is niet alleen technologisch, maar gaat ook over verandering in ons (consumenten)gedrag. Daarnaast moeten we ons aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering. Door de klimaatverandering hebben we steeds vaker te maken met extremere hitte, droogte en intensieve neerslag in korte tijd. Meer groen is van groot belang voor het koel houden van de stad en het voorkomen van wateroverlast.

1.   We werken aan het verbeteren, beschermen en zorgvuldig gebruiken van het natuurlijk systeem. We doen dit voor specifieke opgaven zoals voldoende en schoon grondwater, aanpak water- en bodemverontreiniging, oppervlaktewaterkwaliteit, bodemenergie en waterberging.
2.   In 2025 is het Omgevingsprogramma Circulaire stad opgesteld (verwachte vaststelling december 2025). Vanaf 2026 werken we aan de uitvoering van dit Omgevingsprogramma. Vanuit het concept omgevingsprogramma werken we aan vier programmalijnen: 1) circulair opdrachtgeven en circulair inkopen de standaard maken 2) circulariteit wordt in 2030 standaard meegenomen in alle fasen van bouw- en gebiedsontwikkeling. We werken daarbij toe naar minimaal CO2-neutrale nieuwbouw in 2030, waarbij we zowel kijken naar energie als materiaal gebruik 3) het vergroten van het aantal circulaire bedrijven en bedrijfsactiviteiten in Amersfoort, door het creëren van de juiste randvoorwaarden 4) het actief samenwerken met partijen in stad, regio en landelijk met als doel minimaal gebruik van primaire grondstoffen en hoogwaardig hergebruik van materiaal en reststromen te stimuleren, onderdeel hiervan is het project van Stort naar Start waarmee de milieustraat van de toekomst wordt gecreëerd.
3.   Amersfoort wil een afvalloze stad zijn in de toekomst. Schaarste aan grondstoffen maakt dit noodzakelijk. In 2024 hebben we hier op verschillende vlakken stappen in gezet. We hebben omgekeerd inzamelen bij de gestapelde bouw verder uitgebreid: Eind 2024 was ongeveer 2/3e van de gestapelde bouw gefaciliteerd. Dit project loopt nog door in 2025 en 2026. We hebben in 2024 projecten uitgevoerd om afval op straat (zwerfafval, bijplaatsingen) tegen te gaan. Sinds 2023 loopt een tweejarige pilot grondstoffen inzamelen, gecombineerd met educatie op 10 basisscholen, de resultaten hiervan worden eind 2025 verwacht. Ook zijn we gestart met de voorbereidingen van de Gelote Burgerraad, die zich in 2025 gaat buigen over het onderwerp afval.
4.    We werken aan het klimaat adaptief maken van de stad (water, droogte en hitte). Samen met andere partijen in de werkregio Vallei en Veluwe voeren we het Regionaal Adaptatieplan uit. Ook houden we bij vervangingen, herinrichtingen, inbreidingen en gebiedsontwikkeling rekening met een inrichting die robuust is voor het toekomstige klimaat, ter voorkoming van schade en overlast. Het omgevingsprogramma Groen-Blauw 2040, het Convenant Toekomstbestendig Bouwen (versie 2.0, oktober 2024) en het Handboek Inrichting Openbare Ruimte (HIOR) bieden hiervoor de uitgangspunten. De HIOR is in 2024 geactualiseerd en opnieuw vastgesteld. In 2024 is geactualiseerd groencompensatiebeleid vastgesteld.  
5.   Op het vlak van Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen (MVOI) worden de acties uitgevoerd zoals afgesproken in het plan van aanpak Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en inkopen 2024-’27 dat medio 2024 is vastgesteld, met bijzondere aandacht voor integraal duurzaam inkopen (maatschappelijk verantwoord: duurzaam en sociaal), verbeterde borging in de werkprocessen en documenten en in het opdrachtgeverschap. De lessen en resultaten (dashboard) uit het 1e jaar-  actieplan en een vervolgadvies worden eind/najaar 2025 met het bestuur gedeeld

% onverhard oppervlak

Dit percentage geeft de verhouding tussen verhard en onverhard oppervlak in de openbare ruimte en geeft inzicht in de mate van klimaatrobuustheid van de openbare ruimte. Hoe hoger het aandeel onverhard oppervlak, hoe makkelijker het is om regenwater op locatie te infiltreren. Het oppervlak onverhard is grotendeels openbaar groen, maar bestaat bijvoorbeeld ook uit halfverharding (grind- en waterdoorlatend substraat), moeras en water. Het is op dit moment de beste indicator om het vermogen van de stad te meten om als ‘spons’ te functioneren. De verdichting van de stad werkt haaks op de doelstelling voor meer onverhard oppervlak, daarom wordt een toename van dit percentage slechts moeizaam bereikt.

Aantal kilogram restafval per inwoner per jaar

Onder restafval verstaan we ongescheiden fijn huishoudelijk afval. Het cijfer geeft de hoeveelheid hiervan weer in kilogram per inwoner.

Amersfoort is een levendige, creatieve en kunstzinnige stad. We willen dat iedereen in Amersfoort kan genieten van en meedoen aan een uiteenlopend en inspirerend cultureel aanbod dat in de hele stad beschikbaar is. Cultureel en religieus erfgoed waarderen we als inspiratiebron en als plek voor zingeving. Deze vormen een verbinding tussen het heden en verleden.

1.   Uitvoering geven aan de Uitvoeringsagenda Kunst & Cultuur met de focus op een schaalsprong voor de podiumkunsten en het museale aanbod.  
                - Programmalijn 1: Weerbare instellingen, groot en klein
                - Programmalijn 2: Schaalsprong voor de podiumkunsten
                - Programmalijn 3: Versterken museaal aanbod
                - Programmalijn 4: Beeldende kunst
                - Programmalijn 5: Ruimte voor makers
                - Programmalijn 6: Kunst en Cultuur voor iedereen
                - Programmalijn 7: Lokale media en bibliotheek
2.   Wettelijke taak: verwerven, bewaren, beheren en tijdig beschikbaar stellen van de overheidsarchieven ongeacht vorm (dus zowel op papier als digitaal) in de archiefbewaarplaats en het e-depot.
3.   Faciliteren van de lokale en regionale historie door kennis te stimuleren over de historie van de stad en de regio.

Positie op ranglijst aanbod podiumkunsten

De gemeente streeft naar een cultuuraanbod dat aansluit bij de omvang van de stad. We meten dit met de positie van Amersfoort op de index podiumkunsten. Onder podiumkunsten vallen toneel (waaronder ook ballet, dans, cabaret, musical), klassieke muziek (waaronder ook opera) en popmuziek (waaronder ook jazz, lichte muziek en wereldmuziek). Atlas Research stelt jaarlijks een ranglijst op van het aanbod van deze podiumkunsten in de 50 grootste gemeente van Nederland. De indicator betreft een relatieve positie ten opzichte van andere gemeenten en geeft geen informatie over de grootte van dit verschil.   

We hebben de ambitie om in 2032 als 16e stad van Nederland ook de 16e positie op de index podiumkunsten in te nemen.

Amersfoort is een stad waar iedereen zich thuis en veilig moet kunnen voelen. Voor die veiligheid zijn we samen met inwoners, bedrijven en alle partners die preventief of repressief aan veiligheid werken verantwoordelijk. We zetten de komende jaren extra in op de aanpak van ondermijnende criminaliteit, veilig opgroeien en digitale veiligheid.

1.Uitvoering geven aan het Integraal Veiligheidsbeleid 2023-2026, (onderdeel Veilig Samenleven, Veilig Opgroeien en Veilig Online)  Enkele voorbeelden daarvan: In het najaar van 2025 is onder de vlag van het Zorg en Veiligheidshuis een proef gestart met een casuïstiektafel voor personen met Onbegrepen Gedrag met een Gevaarsrisico (OGG). Ook Amersfoort neemt hieraan deel. De proef loopt door in heel 2026 en begin 2027. Deze casuïstiektafel is erop gericht om de verbinding tussen de lokale aanpakken en de regionale OGG-casuistiek (onder de vlag van het zorg- en veiligheidshuis) te versterken en om het op- en afschalen en de ketensamenwerking te verbeteren. Ook wordt in 2026 gewerkt aan de verbetering van onze positie onder jongeren op straat en in hun online leefwereld, onder andere door de inzet van specialistisch jongerenwerk en we stellen een communicatiestrategie op specifiek voor veiligheid.   
2.Uitvoering geven aan het plan van aanpak ondermijning, met als speerpunten de preventie van jonge aanwas, de lokale integrale aanpak van casuïstiek en het vergroten van de weerbaarheid van organisatie, bestuur en stad tegen ondermijnende invloeden. Ondermijning in de zorg krijgt hierbij in 2026 extra aandacht.
3.Uitvoering geven aan het VTH Uitvoeringsprogramma ten aanzien van leefbaarheid en sociale veiligheid.  Onder andere controle houden op de vergunningen van horeca-inrichtingen en toezicht houden in de horecanacht.
4. Nadere invulling geven aan het in 2025 gestarte project weerbaarheid en veerkracht bij langdurige crisis. Dit in 2025 gestarte project richt zich op de voorbereiding op/ weerbaarheid tegen langdurige crises (bijv. stroomuitval) omdat de risico’s op zo’n crisis zijn toegenomen door internationale ontwikkelingen, cyberdreiging en netcongestie.

Totaal van misdrijven per 1.000 inwoners

Het betreft hier de door de politie geregistreerde misdrijven (aangiften plus eigen registraties). Mede door corona is het aantal misdrijven in 2020 en 2021 afgenomen, waarna het in 2022 en 2023 weer iets gestegen is. Vervolgens is het aantal misdrijven per 1.000 inwoners in 2024 weer iets gedaald. Dit komt grotendeels door een daling van het aantal diefstallen. De misdaadcijfers van de politie hebben betrekking op het betreffende jaar. De aantallen zijn afgezet tegen de bevolking per 1 januari. Het streefcijfer is het gemiddelde aantal misdrijven in Amersfoort sinds 2019 met uitzondering van 2020 en 2021. Hiervoor is gekozen omdat corona een vertekend beeld geeft van het aantal misdrijven.

Amersfoort is en blijft een gezonde en veilige stad. De basiskwaliteit voor geluid, luchtkwaliteit, bodem en externe veiligheid is in orde. Waar mogelijk maken we Amersfoort stiller, schoner en veiliger, voor zowel mens als dier. De openbare ruimte in Amersfoort is van iedereen. We zorgen er bij de inrichting van onze openbare ruimte voor dat mensen zich welkom voelen en dat deze geschikt is om te gebruiken. We zorgen voor voldoende koele plekken in de openbare ruimte, om een veilige leefomgeving te bieden voor jong en oud ten tijde van hitte. Daarnaast wonen er meer dieren dan mensen in de stad. Daarom houden we rekening met deze dieren en zorgen we dat Amersfoort ook voor hen een prettige plek is. We stellen de kwaliteit, veiligheid en leefbaarheid van de openbare ruimte voorop.

1.   In 2026 geven we uitvoering aan het Deelomgevingsprogramma Dierenwelzijn en aan de projecten uit de bijbehorende uitvoeringsagenda. Daarnaast blijven we doorgaan met het verbeteren van de toegankelijkheid van de openbare ruimte voor mensen en dieren, bijvoorbeeld door het aanleggen van faunatrappen. Huishoudens met een minimuminkomen kunnen terecht bij de Amersfoortse Dierenvoedselbank voor ondersteuning en gebruik maken van de regeling bijdrage in dierenartskosten.
2.   We werken aan een deelomgevingsprogramma Geluid, Luchtkwaliteit en Omgevingsveiligheid. Het programma bevat naast beleid en maatregelen op het gebied van geluid, luchtkwaliteit en omgevingsveiligheid onder meer de Herijking luchtkwaliteit, het Actieplan geluid 2024–2028, nieuw geluidbeleid voor evenementen en de beleidsregel houtstook. Daarnaast stellen we de Basisgeluidemissie vast voor gemeentelijke wegen, bepalen we geluidplafonds voor Isselt en werken we aan het saneren van de laatste zwaar belaste woningen. Zo verbeteren we stap voor stap de gezondheid en veiligheid van de leefomgeving in Amersfoort.
3.        In 2026 geven we uitvoering aan het Deelomgevingsprogramma Biodiversiteit en aan de projecten uit de bijbehorende uitvoeringsagenda. Komend jaar versterken we de biodiversiteit met 33 gidssoorten als leidraad. Voor elke soort hebben we concrete maatregelen die richting geven aan projecten. We herstellen leefgebieden, voeren het soortenmanagementplan uit en inspireren inwoners en bedrijven via de campagne ‘33 gidssoorten in the picture’. Zo werken we doelgericht aan een blijvende basiskwaliteit natuur.
4.Uitvoering geven aan het Integraal Veiligheidsbeleid 2023-2026, speerpunt Veilig in de fysieke ruimte. Een voorbeeld specifiek voor 2026 is het verder ontwikkelen van de samenwerking tussen leefomgeving en veiligheid waar het gaat om de vroegtijdige advisering bij ruimtelijke projecten.
5.   We zorgen voor het beheer en onderhoud van boven- en ondergrondse infrastructuur en (voorzieningen in) de openbare ruimte. Daarbij gaan we uit van het niveau 'Amersfoortse basis'. Bij het uitvoeren van (groot) onderhoud en herinrichtingen in de openbare ruimte geven we invulling aan ambities en opgaven uit het coalitieakkoord om de openbare ruimte te verbeteren, toekomstbestendig en duurzaam te maken. De vervanging van openbare ruimte is sinds 2024 een prioritaire opgave. Het programma Versnelling Openbare Ruimte Projecten heeft als doel de achterstanden in de uitvoering van integrale en complexe projecten te verminderen.
6.Uitvoering geven aan het VTH Uitvoeringsprogramma ten aanzien van de fysieke leefomgeving. Enkele voorbeelden voor 2026 zijn de controles met politie op excessief verkeerslawaai en de handhaving van het nieuwe terrassenbeleid.

Rapportcijfer buurt

Het gemiddelde rapportcijfer (van 1 tot 10) dat inwoners hun buurt geven. Dit cijfer komt uit de tweejaarlijkse Monitor Leefbaarheid en Veiligheid, cijfers op wijkniveau zijn hier te vinden. Het volgende cijfer (2025) wordt in het voorjaar van 2026 beschikbaar. Een streefcijfer voor 2026 wordt niet opgenomen omdat er in even jaren geen meting plaatsvindt. We streven naar een gelijkblijvend rapportcijfer. Dit betekent een gelijkblijvende tevredenheid bij een groeiende stad met een toenemende druk op de openbare voorzieningen en handhavingscapaciteit.

Ons doel is dat Amersfoort in 2040 natuurinclusief is: een groene stad die gezond en leefbaar is en waarin de basiskwaliteit natuur aanwezig is. Dat doen we door overal genoeg groen te maken voor mensen en dieren. We hanteren daarbij de norm 75 m2 groen per woning op wijkniveau en de streefwaarden ‘3-30-300’ (3 bomen zichtbaar vanuit elke woning, 30% boomkroonbedekking in de openbare ruimte en vanuit elke woning een koele plek op maximaal 300 m loopafstand). Groene ruimtes moeten van goede kwaliteit zijn, met elkaar verbonden en sterk genoeg om bijvoorbeeld de druk vanuit recreatie, klimaatverandering en woningbouw op te vangen. Om dit te bereiken, nemen we groen steeds als uitgangspunt bij het plannen, inrichten en beheren van de stad. We monitoren de voortgang door te meten hoeveel groen er per woning aanwezig is in wijken.

1.   We voeren het omgevingsprogramma Groen-Blauw 2040 uit met de middelen uit het Coalitieakkoord. Daarmee zetten we, samen met de stad, in op behouden, verbeteren en verbinden van ons groen, water en daarmee de biodiversiteit. We doen dit als integraal onderdeel bij projecten voor herinrichting of onderhoud van de openbare ruimte en stimuleren bewoners om hun eigen terreinen groener te maken. Daarnaast breiden we uit door aankoop of een groene inrichting van terreinen. Het groen moet namelijk meegroeien met de stad, in het kader van Groen Groeit Mee.  
2.   We verlenen subsidie voor groene daken aan particulieren en bedrijven op basis van de subsidieregeling (2023-2026). In 2026 evalueren we de regeling en doen een voorstel voor een (eventueel) vervolg.
3.   We planten extra bomen in de openbare ruimte, voeren weggeefacties uit voor 10.000 bomen en planten in particuliere tuinen, geven herplantadvies bij kapvergunningen aan particulieren en communiceren over de regelgeving en waarde van behoud van bomen.
4.   We voeren Steenbreek Openbare Ruimte en tegelwippen uit, waarin we zinloze verharding in straten en op pleinen omvormen naar ecologisch waardevol groen en creëren een netwerk van koelteplekken. We stimuleren en ondersteunen het vergroenen en daarmee klimaatbestendig maken van schoolpleinen en speelplekken.
5.   We informeren en stimuleren bewoners en bedrijven om bij te dragen aan een klimaatbestendige en biodiverse inrichting van hun gebouwen, tuinen of eigen omgeving. Dat doen we onder meer door natuur- en duurzaamheidseducatie bij het Het Groene Huis, regenwatercoaches en het steenbreek netwerk.

% wijken met minimaal 75m2 groen per woning

In het omgevingsprogramma Groen-Blauw 2040 is een norm van 75 m2 groen in de openbare ruimte per woning op wijkniveau opgenomen. Hierbij rekenen we alleen groen oppervlakte in de openbare ruimte mee en geen wateroppervlakten of halfverharding. Omdat het een percentage van de 33 wijken betreft, kan een kleine verandering op wijkniveau zorgen voor een relatief grote verandering van het percentage wijken dat voldoet. Omdat binnen de bestaande stad grote veranderingen nodig zijn om het aantal vierkante meters groen per woning flink te laten toenemen, is het niet reëel om een stijging te verwachten van het aandeel wijken met minimaal 75m2 groen per woning. We streven dan ook komende jaren naar het gelijk blijven van dit aandeel.