Bestuurlijk perspectief

Amersfoort is een geweldige stad om in te wonen, te werken en te leven. Een stad met een groene omgeving, een bruisend cultureel leven en betrokken inwoners die zich inzetten voor elkaar en hun leefomgeving. Een stad waar je respectvol met elkaar kunt leven, waar je je prettig voelt en vrij. Waar begrip is voor elkaar en waar je met elkaar in gesprek kunt. Dit vraagt blijvende aandacht van ons allemaal. Samen kijken we vooruit en werken we aan een groene, inclusieve en toekomstbestendige stad. We zijn trots op wat we in de afgelopen drie jaar met de inwoners, ondernemers en organisaties hebben bereikt. Met diezelfde energie blijven we bouwen aan een gezonde en veerkrachtige gemeente, voor nu én voor de generaties die volgen.  
Tegelijkertijd merken we dat landelijke ontwikkelingen hun weerslag hebben op gemeenten. In juni is het kabinet-Schoof gevallen en eind oktober volgen er Tweede Kamerverkiezingen. Deze politieke dynamiek op landelijk niveau brengt onzekerheden met zich mee over de landelijke koers op inhoudelijke opgaven en de financiering van gemeenten.  
Vol energie door op de ingeslagen weg
We maken volop plannen voor nieuwe woningen, bijvoorbeeld in Langs Eem en Spoor en Bovenduist. Daarnaast stellen we in 2026 het Omgevingsprogramma Volkshuisvesting vast. We willen dat Amersfoort een stad blijft waar iedereen prettig en betaalbaar kan wonen. Met het programma zetten we een stevige stap naar een stad die voor iedereen toegankelijk is en blijft. En we werken aan een groenere leefomgeving voor mens en dier, bijvoorbeeld door groene gebieden met elkaar te verbinden (ecologische verbindingszones) en bomen te planten. Tegelijkertijd zorgen we ervoor dat de stad klimaatbestendig is ingericht, met aandacht voor waterberging, koelte en biodiversiteit. Met het nieuwe beleid over mobiliteit en parkeren blijft Amersfoort ook in de toekomst bereikbaar en leefbaar. De voorzieningen voor (toekomstige) inwoners groeien mee, zo gaan we verder met het onderzoeken van een nieuw cultuurpodium. Met deze ontwikkelingen hebben we de lijnen uitgezet voor de komende 20 jaar. Om de groei van de stad te faciliteren en te kunnen betalen, werken we met het instrument van de ruimtelijke investeringsstrategie (RISA), daarmee starten we vanaf 2026.  
Amersfoort is een stad waar we omzien naar elkaar. Veel inwoners en organisaties ervaren dat zelf en dragen bij aan een zorgzame samenleving. We zetten ons in voor kansengelijkheid, passende ondersteuning en toegankelijke zorg in de wijk. Daarbij stimuleren we dat Amersfoorters op een gezonde, actieve en veilige manier samen leven in hun straat of wijk. Zo zorgt Amersfoort er nog beter voor dat elke inwoner zich thuis voelt, meedoet en kan rondkomen in onze stad.
We vinden het belangrijk om mensen die hun land moesten ontvluchten bescherming te bieden. Daarom hebben wij in september 2025 twee locaties voor de opvang van vluchtelingen aangedragen. Daarmee geeft het college geeft invulling aan de wettelijke taak uit de Spreidingswet én aan de morele plicht om mensen die vluchten voor oorlog en geweld een veilige plek te bieden. We willen ook aandacht geven aan welzijn en integratie, zodat bewoners hier een nieuw leven kunnen opbouwen. Naar verwachting neemt de gemeenteraad eind 2025 een besluit over de locaties.
We gaan door met het voorkomen, verminderen en verhelpen van bestaansonzekerheid. De nadruk ligt op kansen en ondersteuning, waarbij inwoners meer keuzevrijheid en invloed krijgen. In een inclusieve stad, doet ieder op zijn eigen manier mee en is er voor iedereen die dat nodig heeft passende hulp. Die passende hulp is niet vanzelfsprekend. In de jeugdhulp is de inzet er op gericht dat hulp terecht komt op die plek waar dit het hardst nodig is. Samen met de wijkteams, huisartsen, GGDrU, scholen en MetMaya werken we daarom aan de transformatie van de jeugdzorg. Bijvoorbeeld in de gezamenlijke taskforce om de wachtlijsten verder terug te dringen. Ook werken we aan de huisvesting en opvang van dak- en thuislozen, asielzoekers en statushouders. Door het aanhoudende tekort aan passende en betaalbare woonruimte blijft de druk op de maatschappelijke opvang groot. Naast de bestaande voorziening voor maatschappelijke opvang realiseren wij een nieuwe voorziening voor maatschappelijke opvang in de binnenstad. Tegelijkertijd werken we aan een samenhangende aanpak, waarin het voorkomen van dakloosheid centraal staat. Daarbij is er bijzondere aandacht voor jongeren.  
In 2026 bouwen wij verder aan de weerbaarheid en veerkracht van onze stad en organisatie bij crises, zoals een meerdaagse stroomuitval. Internationale spanningen, netcongestie en cyberdreigingen vergroten de kans en impact van dergelijke scenario’s. Daarom versterken we onze interne crisisorganisatie, richten we in wijken steunpunten in die snel inzetbaar zijn en betrekken we inwoners, bedrijven en partners bij de bescherming van vitale processen en de zorg voor kwetsbare inwoners.
Deze Begroting gaat over 2026 en verder. Volgend jaar is het laatste jaar van deze bestuursperiode. In maart 2026 vinden de gemeenteraadsverkiezingen plaats. Zoals aangekondigd in de kadernota gaat het college door op de ingeslagen weg, zonder veel nieuw beleid aan te kondigen met structurele kosten. U treft in deze begroting vooral wijzigingen t.o.v. de lopende begroting, zoals een aantal onvermijdelijke ontwikkelingen. Bijvoorbeeld licentiekosten voor softwareapplicaties en het tegengaan van cyberdreigingen. Ook stelt het college voor om een aantal activiteiten die bijdragen aan de doelen uit het coalitieakkoord, vastgesteld beleid en raadsbesluiten te continueren. Zo houden we het aantal bomen op peil, gaan we door met het betrekken van kinderen en jongeren bij ons beleid en de uitvoering en pakken we ondermijnende criminaliteit aan.  
Vanaf 2026 worden de eerste ombuigingen uitgevoerd, zoals door de gemeenteraad vastgesteld. De ombuigingen tellen op tot € 24 miljoen en zijn structureel in de begroting verwerkt. Ombuigen doen we zorgvuldig en in samenspel met partners in de stad, waarbij we blijven inzetten op het beschermen van de meest kwetsbaren en het behouden van belangrijke maatschappelijke voorzieningen. Deze keuzes zijn nodig om onze stad financieel toekomstbestendig te houden, zonder de ambities uit het coalitieakkoord uit het oog te verliezen.  
Begroting structureel sluitend komende jaren
Met een structureel sluitende begroting van 2026 tot en met 2029, laten we de gemeentefinanciën voldoende robuust achter voor de volgende bestuursperiode. Daarmee heeft een nieuwe coalitie ruimte om keuzes te maken. Tegelijkertijd is de financiële situatie van gemeenten onderhevig aan de grilligheden van de landelijke politiek. Zowel in positieve als negatieve zin.  
In deze begroting, en zoals aangekondigd bij de kadernota, vindt u ook een stelpost onderuitputting vanaf 2027. Dat is in lijn met uw aangenomen motie om nog realistischer te begroten. Daarmee verkleinen we de kans op financiële overschotten aan het eind van het jaar. Dit overschot komt vaak doordat we investeringen en projecten ramen, maar dat we op voorhand niet weten wat precies wel of niet doorgaat. Want er is altijd wel een aannemer met capaciteitsgebrek of tekort aan gemeentelijk personeel waardoor we het geld niet uit kunnen geven zoals geraamd. Daarom vinden wij het verantwoord om er van uit te gaan dat 1% van onze begroting niet uitgegeven wordt (structureel € 7 miljoen). Daarmee zal het verwachte financiële resultaat aan het eind van het jaar beter aansluiten bij wat u in de begroting vaststelt.  
In de kadernota was de financiële ruimte op basis van de septembercirculaire 2024 meegenomen. Wanneer we de effecten van de meicirculaire 2025 verwerken, leidt dat tot een beeld dat vooral meerjarig gunstiger is dan eerder verwacht. Tot en met 2029 resteert jaarlijks een structureel overschot, mede dankzij de ombuigingen en stelpost onderuitputting. Daarmee is het meerjarenbeeld structureel sluitend.  
De toename in de structurele financiële ruimte komt vooral door de extra ontvangen middelen uit de Voorjaarsnota 2025 ter demping van het ravijn, een positieve ontwikkeling van het accres en verschillende taakmutaties op het gebied van Jeugd. De Jeugdzorg blijft een uitdaging. De mate van landelijke compensatie is van grote invloed. Binnen de beschikbare capaciteit is het onze inzet om zoveel mogelijk kinderen, jongeren en gezinnen passende ondersteuning te bieden.