5. Programma Algemene dekkingsmiddelen

In 2021 was reeds bekend dat er landelijk zou worden bezuinigd op het Gemeentefonds. Dit zou gepaard gaan met een landelijke bezuiniging van € 2,5 miljard, en worden geëffectueerd per 2026. Het befaamde ravijnjaar.
Nu, in de Meerjarenbegroting 2026, worden deze lagere Rijksbijdragen expliciet zichtbaar. In het jaar 2026 ontvangen wij significant minder dan het voorgaande jaar.

In de meicirculaire 2024 is het financiële effect gekwantificeerd, met het verschil tussen beide jaarschijven. Ten tijde van de meicirculaire 2024 ging het om een bedrag van € 26, miljoen, dat we minder zouden ontvangen in 2026.

Met de Septembercirculaire 2024 was er sprake van een positief accres voor 2026 en verder. Het gaat hierbij om € 317.000 volume-accres, alsook een bedrag van € 1.8 miljoen voor de prijsontwikkeling.

Het accres is voor het jaar 2025 met de Voorjaarsnota 2025 definitief vastgesteld en de raming voor de jaren 2026 en verder is geactualiseerd op basis van de ontwikkeling van het Bruto Binnenlands Product (BBP) van het Centraal Economisch Plan (CEP) door het Centraal Planbureau (CPB). Hierbij is met name een hogere raming van de prijsontwikkeling zichtbaar, wat in 2026 tot € 4,3 miljoen hogere baten leidt.

In het verleden hebben wij een structurele stelpost opgenomen voor Jeugdzorg, voor een bedrag van € 3,1 miljoen. Met de Meicirculaire 2025 is hier invulling aan gegeven binnen het accres en de taakmutaties. De stelpost is hiermee komen te vervallen, wat leidt tot lagere baten in 2026.

Hiernaast zit in de Meerjarenbegroting 2026-2029 de jaarlijkse correctie opgenomen, om het gemeentefonds terug te rekenen naar prijspeil 2026. Voor 2026 gaat dit om een bedrag van € 12,2 miljoen.

Ten slotte hebben we, vanwege de verwachting dat de ruimte onder het BCF-plafond af zal nemen, de structurele raming van het BTW-Compensatiefonds (BCF) opgeheven. Omdat deze in 2025 nog wel was geraamd, zorgt dit voor een nadelig effect van € 5,1 miljoen in 2026.

Gezamenlijk zorgt dit voor hogere baten ad € 8,3 miljoen in 2026. Voor een uitgebreidere toelichting, zie:

Het ministerie van Binnenlands Zaken (BZK) stelt jaarlijks de landelijke maatstaven bij in de mei- en septembercirculaires. Kijkend naar zowel de septembercirculaire 2024 als de meicirculaire 2025, is een lichte daling in 2026 zichtbaar, als gevolg van deze bijstelling van de landelijke maatstaven.

Op basis van het actualiseren van de Amersfoortse aantallen, zoals het aantal inwoners en het aantal huishoudens, zien we in 2026 dat dit leidt tot een nadeel in de uitkering vanuit het Gemeentefonds.

Deze begroting 2026 vergelijken we met de laatst gewijzigde begroting 2025. Het Rijk heeft de afgelopen jaren meerdere circulaires uitgebracht, waarbij extra gelden beschikbaar werden gesteld aan de gemeente voor verscheidene taakmutaties.

Op basis van, met name, de septembercirculaire 2024 en de meicirculaire 2025, ontvangen we in 2026 voor € 14,1 miljoen meer aan taakmutaties dan in 2025.

De meeste taakmutaties zijn budgetneutraal verwerkt, waarbij bijbehorende lasten evenredig zijn opgehoogd. Deze zijn terug te vinden in de betreffende programma's, en betreffen per saldo een bedrag van € 12,7 miljoen.

De overige € 1,4 miljoen is ten gunste gekomen van het Begrotingssaldo.

In de meerjarenbegroting 2025-2028 is vastgelegd om om te buigen middels de toeristenbelasting. Dit gaat in 2026 om € 200.000 en loopt op tot € 350.000 in 2027. Zie ombuigingsmaatregel AD.C. Het tarief per persoon per nacht bedraagt vanaf 2026 € 5,67 en wordt in 2027 verhoogd naar € 6,31. De indexatie geeft een extra opbrengst van € 37.000.

De extra baten uit de OZB bedragen voor het jaar 2026 € 3 miljoen. Dit is opgebouwd uit de volgende componenten: De indexatie geeft een extra opbrengst van € 1,7 miljoen. Door de realisatie van woningen en niet-woningen in 2026 wordt een hogere OZB-opbrengst van 660.000 verwacht. In de Kadernota 2025-2028 is besloten de OZB voor eigenaren van woningen vanaf 2026 te verhogen ter compensatie van een verlaging van de afvalstoffenheffing als gevolg van het aanbestedingsvoordeel op Cirkelwaarde. Dit gaat om een bedrag van € 605.000. Zie ombuigingsmaatregel BH12. Ombuiging BH13 is voor 2026 niet verwerkt als gevolg van de besluitvorming rondom de adviezen van de Gelote Burgerraad. Voor 2026 betekent dit dat de verlaging van de afvalstoffenheffing en gelijktijdige verhoging van de OZB niet doorgaan.

In de Kadernota 2025 - 2028 is besloten om incidenteel € 700.000 uit de stelpost Indexering te laten vrijvallen, teneinde het structurele Begrotingssaldo 2026 sluitend te krijgen.

In de Meerjarenbegroting 2025-2028 is vastgelegd om om te buigen op de stelpost Indexering, omdat deze niet werd ingezet. Dit bedrag betreft, vanaf 2026, € 164.000 per jaar. Zie hiervoor ook ombuigingsmaatregel 'Ombuiging op taakstelling indexering'. Meer informatie is te vinden in bijlage 2 van de Kadernota 2025-2028.

In de Meerjarenbegroting 2025-2028 is vastgelegd om een ombuiging die reeds ingaat in 2025, in te zetten voor de jaren 2026 en 2027. Dit door het budget in 2025 te verhogen, en in 2026 te verlagen. Het gaat hier om tweemaal € 685.000, voor een totaalbedrag van € 1,4 miljoen. Zie hiervoor ook ombuigingsmaatregel 'Ingroeipad besparingen'. Dit is financieel technisch verwerkt binnen dit programma. Meer informatie is te vinden in bijlage 1 van de Kadernota 2025-2028.

In de Meerjarenbegroting 2025-2028 is vastgelegd om om te buigen op de post Onvoorzien, omdat deze nagenoeg niet werd gebruikt. De ombuiging betreft, vanaf 2026, € 100.000 per jaar. Zie hiervoor ook ombuigingsmaatregel 'Post onvoorzien vrijwel geheel afschaffen'. Meer informatie is te vinden in bijlage 1 van de Kadernota 2025-2028.